این یادداشت کوتاه در واقع دو پست تلگرامی از کانال تلگرامی نسیمگرام دربارۀ دو سند ملکی از روستای سرپیر در هورامان است که در این‌جا نیز منتشر می‌شود.
وقف به نسل پسر در هورامان
مطالعات فرهنگی جوامع مسلمان، دارای ابعاد مختلفی است. برخی سنن اسلامی در این جوامع، نمودهای متفاوتی داشته است. از آن میان، وقفْ فرهنگی اسلامی است که در برخی مناطق، اشکال خاصی پیدا کرده است.
در کردستان و هورامان، گونه‌ای از وقف وجود دارد که در آن، فرد اموال خود را به پسران و نسل پسر خود یا همان اولاد ذکور وقفْ و متعاقباً دختران و نسل دختر خود را از آن محروم می‌کند.
آن‌چه در تصویر می‌بینید، سند وقف‌نامۀ فردی از اهالی روستای سرپیر در هورامان تخت به نام استاد محمدامین پسر محمدرحیم پالنگانی است که با حضور شاهدانی از نوادگان صیدی، شاعر بزرگ هورامان و با امضای ماموستا ملا جلال مردوخی در سال ۱۳۵۴ ه.ق تنظیم شده است. مطابق این سند، املاکی چون زمین عەباسڵە و تاکستان دۆڵە، با قید عدم بیع (خرید و فروش)، تبذر (نوعی از نذر) و وهب (بخشیدن)، وقف شده است.
علت گسترش چنین فرهنگی در کردستان و هورامان را، که حتی از جانب فرد عالمی چون مصنف چوری هم صورت گرفته است، باید در ساختار عرفی این مناطق و جایگاه مردان در عملکرد اجتماعی جست‌وجو کرد.
اجارۀ 99 ساله در هورامان
برخی قیود و معاملات فقهی در هورامان، به شکل عرف مردمان این منطقه درآمده است. به عنوان مثال، در این منطقه گونه‌ای از اجارۀ املاک وجود داشته که از آن با عنوان «اجارۀ ۹۹ ساله» یاد می‌شود. مطابق این نوع از تعامل ملکی، باغ یا زمین یا مرتع مورد تصرف به مدت ۹۹ سال اجاره داده می‌شده است. با توجه به طولانی بودن زمان اجاره که دست‌کم به سه نسل کشیده می‌شود، بعضاً پیش آمده که نوادگان اجاره‌کننده، ملک اجاره‌شده را در عمل متصرف شده‌اند.
در این سند که به سال ۱۳۰۹ ه.ق بازمی‌گردد، یک قطعه باغ به اسم وێڵە در روستای سرپیر، پس از خرید به این شکل اجاره داده شده است. فردی با نام الداعی السرپیری آن را تأیید کرده و مهر فرد دیگری به نام قاضی، که احتمالاً قاضی ملا محمد مردوخی بلبری از هم‌دوره‌های سید عبدالله بلبری بوده است، بر روی آن دیده می‌شود.
عنوان صوفی در نام هر چهار شاهد معامله، بیانگر گرایش عرفانی آنان به طریقت نقشبندیه است؛ چرا که در این ناحیه، گروندگان قادری با عنوان درویش و پیروان نقشبندیه با عنوان صوفی شناخته می‌شوند.
ثبت دیدگاه دربارۀ یادداشت