زمانی که در دانشگاه شهید بهشتیْ دانشجوی کارشناسی ارشد و دبیر انجمن علمی ـ دانشجویی الهیات بودم، در معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاهْ طرحی دنبال میشد که در صورت اجرایی شدن نهایی آن، احتمالاً به نتایج خوبی منجر میشد.
بر اساس آن طرح ناتمام، اعضای انجمنها میتوانستند با همکاری استادان خود، هستههای نخبگانی تشکیل داده و از پارهای حمایتها بهرهمند شوند. من نیز که به تازگی وارد رشتۀ تاریخ و تمدن ملل اسلامی شده و دارای بنمایههایی از شوق و شور معمول دانشجویی و عطش کارِ جدید بودم، فرصت را غنیمت شمرده و سعی کردم هستۀ نخبگانی تصحیح نسخ خطی تمدن اسلامی را تشکیل دهم.
به این منظور و در اولین گام، سعی کردم سراغ نسخهای کردی بروم و از خلال جستوجوهای اولیهام بود که به نسخۀ خطی سفرنامۀ مکه از ملک الکلام مجدی کردستانی در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی دست یافتم. آن وقتها نه با ملک الکلام مجدی آشنا بودم و نه میدانستم که اثر او قبلاً به چاپ رسیده است. بنابراین از روی علاقهای که داشتم و بر اساس نامی که در پایان نسخه آمده بود، به تصحیح آن پرداختم و بر پایۀ مطالعۀ متن و برداشتهایی که از آن کردم، در مقدمهای بر آن، به معرفی نویسنده پرداختم. بعداً در جستوجوهایم دربارۀ سفرنامهنویسی در میان کردها، به نام ملک الکلام مجدی برخورده و آن دو سفرنامه را یکی دیدم.
با این حال، به دلیل تغییر ساختاری معاونت دانشگاه و در نتیجه ناتمام ماندن طرح هستۀ نخبگانی، در عملْ انجام مطلوب پژوهش پایان نیافت و بنده نیز به دلیل پارهای مشغلههای معمول دانشجویی، نتوانستم آن گونه که بایستۀ پژوهشی تصحیحی است، برای سفرنامه وقت بگذارم و در نتیجه دچار اشتباههایی در چاپ آن شدم که برجستهترین آنها، سه مورد زیر هستند:
١. واژۀ کُرد در جلد کتاب به صورت «کورد» ثبت شده است. این شیوۀ نگارش بر اساس سلیقۀ ناشر بود و نه خواست من. شیوهای از نگارش که در متون فارسی معمول نیست، قدمتی تنها چند ساله آن هم غالباً در فضای مجازی دارد و نیز برآمدۀ دیدگاه ناسیونالیستی به واژگانِ دارای بار معنایی ملی و قومی است و در نتیجه، علمی به حساب نمیآید.
٢. در جلد کتاب و سراسر اثر، محمود بن عبدالکریم خان سقزی و ملک الکلام مجدی را یکی دانستهام. این در حالی است که محمود بن عبدالکریم خان، ظاهراً تنها کاتب اثر است و نه بیشتر.
٣. در پایان اثر، قصیدهای در مدح امام رضا آمده است و من آن را به اشتباه، احتمالاً از ملک الکلام مجدی دانستهام. این در حالی است که آن قصیده، از آنِ مولانا خالد شهروزی است و افزودۀ کاتب به نسخه همچون یک مجموعه است.
به این ترتیب، ضمن اذعان به ارتکاب این اشتباههای اساسی، از مجموعۀ دوستان خود و خوانندگان آن اثر پوزش میطلبم و از یاران خوبم، جنابان محمد عبدلی از مهاباد در آذربایجان غربی و شاهین داداشی از تالش در گیلان، به خاطر تذکر پارهای اشتباههای آن اثر، صمیمانه سپاسگزاری میکنم.
ثبت دیدگاه دربارۀ یادداشت