هورامان را می‌توان هم‌چون یکی از مناطق جغرافیایی کردستان، به عنوان مهد عرفان کردی بازشناخت. شواهد قابل توجهی هم‌چون شخصیت تاریخی پیرشالیار، نود و نه پیرۀ هورامان، مشایخ نقشبندی هورامی و مراکز علمی آنان، شاعران کلاسیک کورده‌واری و برخی عالمان برجسته با مشرب طریقتی، مؤید این گزاره خواهند بود. در این خطه از کردستان، به ویژه در دورۀ متأخر و پس از ورود طریقت نقشبندی به کردستان، همواره عالمانی برخاسته‌اند که ضمن فعالیت در زمینه‌های معمول اسلامی، از گروندگان طریقت بوده‌اند. سید عبدالله بلبری (حدود ١٢٧٠ ـ ١٣٥٦ ه.ق)، یکی از این عالمان و شاعران گرونده به طریقت نقشبندی است که به عنوان خلیفۀ شیخ عمر ضیاءالدین نقشبندی، در هورامان تخت با مرکزیت روستای بلبر به تبلیغ اسلامی و ارشاد عرفانی مشغول بود. «از دیار عرفان» کتابی است که به سرگذشت، آثار و اندیشۀ او می‌پردازد.
این کتاب که عمدتاً حاصل علاقه‌مندی‌ها و پژوهش‌های نگارنده در دورۀ تحصیلی کارشناسیِ او در رشتۀ مهندسی برق است، در سومین جشنوارۀ ملی کتاب سال فرهنگی دانشجویان سراسر کشور، به عنوان اثر برگزیده شناخته، و با دریافت دیپلم افتخار تقدیر شده است.
مقدمه، تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، اوضاع سیاسی روزگار سید عبدالله، در جست‌وجوی عرفان، در دیار عرفان، ذوق ادبی و اندیشۀ عرفانی، تبلیغ اسلامی و ادبیات هورامی، جهان‌بینی عرفانی سید عبدالله به چه دردی می‌خورد، نگاشته‌های بلبری، تاریخ اجتماعی هورامان در بررسی کرامات عارف، عنوان فصل‌های کتاب «از دیار عرفان» هستند.
پژوهشگر در مقدمه به انگیزه‌های خود در نگارش کتاب پرداخته و آن‌گاه در فصلی کوتاه، به منظور جلب توجه خواننده به دانش تاریخ، به صورت اجمالی از بزرگان این رشته دربارۀ تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری سخنانی نقل کرده است. او در ادامه به بررسی اوضاع سیاسی روزگار سید عبدالله پرداخته و در خلال آن، پاره‌ای از فرهنگ و رسوم هورامان را بازشناخته است. زندگی‌نامۀ سید عبدالله بر اساس بازشناخت روایت‌های بازگوشده از خاندان او، بزرگان و ریش‌سفیدان محل و با توجه به برخی قراین در نسخ خطی بازجای‌مانده از او، در فصل «در جست‌وجوی عرفان» دنبال شده است. با توجه به آن‌که بخشی از روایت‌های بازگوشده برای پژوهشگر بیان‌گر سیره و ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری سید عبدالله بوده‌اند، با ابتنا به آن‌ها و در دسته‌بندی‌ای روایت‌محور، عمدۀ خصوصیات و مکارم اخلاقِ این شخصیت عارف و شاعر، در فصل بعدی استخراج و بیان شده‌اند. یک فصل از کتاب نیز به مطالعۀ اندیشۀ عرفانی او و بررسی کتاب «راحة الارواح السعید فی توحید الله المجید» اختصاص یافته و در آن، تک‌بیتی غامض از او با پیچیدگی‌هایی عرفانی و فلسفی، تشریح شده است. در فصل «تبلیغ اسلامی و ادبیات هورامی» ضمن دسته‌بندی عمدۀ فعالیت‌های سید عبدالله، با تکیه بر منظومه‌ای هورامی از او به نام «صحیفة المنوَّر من الشریعة الانور» ـ که نخستین اثر تخصصی کردی در فقه شافعی است ـ رابطۀ برخی از آثار او با فرهنگ و ادبیات هورامان واکاوی شده است. از طرفی، با توجه به مشرب طریقتی سید عبدالله، در فصلی جداگانه به پاسخ این پرسش پرداخته شده که جهان‌بینی عرفانی او به چه دردی می‌خورد. در فصل «نگاشته‌های بلبری» همۀ آثارِ سید عبدالله، اعم از مکتوبات، تألیفات، ترجمه‌ها، منظومه‌ها و آثار عربی، فارسی و هورامی او در علوم مختلف اسلامی، معرفی شده‌اند. در نهایت، با محوریتِ گزارش‌هایی از کرامات و فعالیت‌های او، جنبه‌های قابل توجهی از تاریخ اجتماعی هورامان به تصویر کشیده شده است. این فصل از کتاب شامل گونه‌ای از نوآوری در امر پژوهش تاریخی است که تاکنون در کم‌تر اثری دربارۀ مشاهیر کرد و دیگران مورد توجه قرار گرفته است.
این اثر در سال ١٣٩٧ از سوی نشر احسان به چاپ رسید و نخستین کتاب از مجموعۀ پژوهش‌های نگارنده دربارۀ سید عبدالله بلبری است که هم‌چنان ادامه دارند.
ثبت دیدگاه دربارۀ یادداشت