مدتی است در میان ادب‌دوستان و دغدغه‌مندان هورامان، بر سر هویت قومی گوران‌ها و جدایی یا همراهی آن‌ها با کردها، بحث‌هایی در میان است. به رغم برخی تندروی‌ها، گزافه‌گویی‌ها، کژروی‌ها و ناتوانی‌ها در به‌کارگیری روش علمی در پژوهش تاریخی، امید می‌رود که در آینده، مجموعۀ تلاش‌های دوستانِ درگیر در این مسأله به نتایجی قابل ملاحظه تبدیل گردد.

در این مسیر، طرفداران هر کدام از دیدگاه‌ها، بعضاً بدون ملاحظۀ نیازمندی‌های پژوهش علمی در حوزۀ تاریخ، به متون کهن ارجاع داده و به روش خود برداشت می‌کنند. آن‌چه در این میان کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، اثرشناسی افرادی است که به عنوان گوران/ هورامی شناخته می‌شوند. به نظر می‌رسد فارغ از جنجال قومیتی در این زمینه، بتوان دربارۀ گوران‌ها، پیشینۀ تاریخی‌اشان، نسبت آنان با هورامان و هورامی‌ها، آیین و آداب و رسوم آنان و از این قبیل موارد نیز به پژوهش پرداخت.

در این زمینه از جمله می‌توان به بررسی کتاب «سفرنامۀ عتبات»، اثر محمدولی خان میرپنج (درگذشتۀ ١٣٢٢ هجری)، رئیس وقت ایل گوران و پدر رشید یاسمی، تاریخ‌نگار معاصر کرد، پرداخت. این کتاب از آن جهت اهمیت دارد که دربردارندۀ برخی مناسبات ایل گوران و رئیس آنان با بزرگان ایرانی و عثمانیِ آن دوره است، در خود نشانه‌هایی از مذهب و آیین آنان دارد، علاقه‌مندی گوران‌های کرمانشاه به زیارت اماکن مقدسۀ شیعیان را می‌رساند و در مجموع، ناظر بر برخی گرایش‌های آیینی و مذهبی‌اشان است. دست یافتن به چنین اطلاعاتی جز در آثاری این‌چنینی، یعنی سفرنامه‌ها، معمولاً امکان‌پذیر نیست و این مسأله بر اهمیت اثر نام‌برده می‌افزاید.

پی‌نوشت: فایل پی‌دی‌اف این سفرنامه که به کوشش رسول جعفریان، استاد تاریخ دانشگاه تهران، تصحیح و منتشر شده است، تقدیم حضور دوستان و علاقه‌مندان می‌گردد.